Verwerkingsopdracht bij een jeugdboek

Matched – Ally Condie

Opdracht:

I. Kies een nieuwe protagonist in het verhaal. Vertel kort het verhaal vanuit het perspectief een persoon die niet de protagonist is (een buurman, een kennis, een klasgenoot) of vanuit het perspectief van een object uit het verhaal (de ontbijttafel, het perron, een plant in de tuin). (1 A4)

Samenvatting boek:

Cassia woont in de Unie. De Unie garandeert haar inwoners een perfect en zorgeloos leven. Alles is tot in de puntjes geregeld, van de ideale maaltijd tot de ideale partner. De dag waarop Cassie te weten komt met wie ze zal trouwen, is aangebroken. Maar de perfecte Unie laat een steek vallen. Die fout verandert heel wat voor Cassie. Ze trekt haar zorgeloze leventje steeds vaker in twijfel. Is het wel zo perfect, hoort het wel echt zo te gaan? Hoe zou haar leven gegaan zijn zonder de inmenging van de Unie?

Uitvoering opdracht:

Sinds jaar en dag is het stil en donker hier. Soms hoor ik een beetje gestommel, of voel ik me verschuiven, maar verder niets. Vroeger zag ik het licht vaker. Ik leefde in een andere tijd. Ooit maakten machines me tot wat ik ben. Daarna pende iemand zorgvuldig mooie woorden op me neer. Sindsdien heb ik vele gezichten zien passeren. Hun ogen gleden over me van links naar rechts en van boven naar onder.

Veel later werd ik nog vaker gelezen. Er stonden veranderingen op til. De mensen hadden het over de Unie en de Honderd. Vaak ging het over de Honderd liederen en de Honderd gedichten. Vele gezichten bestudeerden me lange tijd. Vele handen tilden me op en vele ogen gleden langs mijn woorden. Op een dag hoorde ik iemand zeggen: “Deze gaan we niet bewaren”. Haastig werd ik weggestopt in een kleine ruimte. Sindsdien ben ik er niet vaak meer uit geweest.

Een tijdje geleden voelde ik weer schokken. En dan, klik, licht. Het was heel fel, maar behalve zonnestralen zag ik het gezicht van een oude man. Zijn gezicht is het enige dat ik de laatste tijd nog gezien heb. Vroeger was er ook nog een vrouw. Ze bracht nooit veel licht met zich mee, hoogstens een beetje kaarslicht. Ik heb haar al een lange tijd niet meer gezien. Enkel de oude man leest me nog. Elke keer hij het doosje opent heeft hij er wat rimpels bij. De laatste keer was hij heel rimpelig. Hij las me en stopte me terug. Daarna heb ik veel beweging gevoeld en nieuwe stemmen gehoord. Vooral de stem van een jong meisje. Vanochtend hoorde ik haar weer. (Ze klonk enthousiast, maar ik bespeurde ook enige droefheid in haar stem.)

Op dit moment hoor ik veel stemmen praten. Ik schok mee op het ritme van jeugdige voetstappen. Ze stoppen en ik hoor de stem van de oude man. Ik verschuif in mijn schuilplaats en hoor klik... Daar is het licht weer. Ik zie het gezicht van de oude man door de verblindende lichtstralen door. Hij laat zijn ogen over mijn woorden glijden. Wat verderop zie ik het jonge meisje wiens stem ik vaak heb gehoord de laatste tijd. “Dit is voor jou, Cassia.” Zegt de oude man. Ze omklemt me aarzelend met haar jeugdige vingers.

Na die dag leest ze me nog eens. Ze doet het stiekem, alsof ze bang is om betrapt te worden. Ik zie bladeren en zonlicht die haar gezicht omkaderen. Ik zie de tranen in haar ogen springen nadat haar ogen de eerste keer van links naar rechts bewegen. Ze leest verder en vouwt me haastig weer op. Verder neemt ze me met zich mee en doet er alles aan om me aan het licht te onttrekken. Ze verbergt me angstvallig.

Daarna leest ze me nog een keer, haar ogen bewegen langzaam, alsof ze elk woord in zich opneemt. Een dag later haalt ze me uit haar broekzak. Ze gooit me naar beneden. Ik zie heel veel boeken rond me, die een voor een verbrand worden. Ik dwarrel naar beneden, een man met een verbrandingsbuis in zijn hand merkt me op. Cassia kijkt bedroefd op me neer. Het wordt warm rond me, gloeiend heet, tot de vlammen me verslinden.

Evaluatie opdracht

Als lezer (vanuit je eigen ervaring)

Deze verwerkingsopdracht miste ik nog in de lijst. Er staan opdrachten bij om fragmenten te herschrijven, maar ik had het gevoel dat ik zo niet alles wat ik wou vertellen kon vertellen. Ik hou van gehelen en verhalen die ‘af’ zijn. Op deze manier kon ik het verhaal van het gedichtje beschrijven van het begin tot het einde, en ik kon er alles wat ik in de loop van het verhaal te weten was gekomen in verwerken.

Bij deze opdracht kon ik mijn creativiteit laten gaan. Ik koos een andere verteller die het verhaal ook beleefde. Het gedichtje is een ‘personage’ waarmee je ook mooi belangrijke elementen uit het verhaal kan illustreren en meer. Enkele elementen uit het verhaal zijn de rebellie die Grootvader en Cassie vertonen ten opzichte van de Unie. Iets wat ik dankzij het gedichtje extra in het verhaal kon leggen is het gevoel van illegaliteit. Cassie en Grootvader zijn niet illegaal in de Unie. Het gedichtje wel. De manier waarop het gedichtje verborgen wordt voor de Unie lijkt voor mij op de manier Joden verborgen werden voor de Nazi’s. Cassie wil het juiste doen en verbrandt het gedichtje uit angst voor ergere straffen…

Door deze opdracht maakte ik me het boek meer eigen. Ik dacht na over het meest geschikte personage om het verhaal me te herschrijven. Het schrijven zelf maakte dat ik mijn creativiteit binnen de kaders van het verhaal kon laten gaan. Het verhaal werd zo ook een beetje een werkje van mezelf.

Als leerkracht (didactisch perspectief)

Niet alle leerlingen schrijven graag lange teksten. Het is dus belangrijk om naast deze opdracht ook nog andere mogelijkheden aan te bieden. Het is moeilijker te controleren of de leerlingen juist verwijzen naar gebeurtenissen omdat je niet vraagt om een fragmentje te herschrijven maar heel het boek. Leerlingen herinneren zich na het lezen ook niet alle details uit het boek. Als ze deze opdracht willen uitvoeren met juiste verwijzingen naar het boek zullen ze in het boek details terug moeten gaan opzoeken.

Voor leerlingen met veel verbeeldingskracht en die veel voeling hebben met het boek, is het een opdracht waar ze zich volledig in kunnen laten gaan. Ze kunnen het volledige verhaal herschrijven door de ogen van iemand anders. Onbewust tonen ze zo ook aan wat ze het belangrijkst vonden in het verhaal en wat bij ze is blijven hangen. Ook kunnen ze zo linken blootleggen die ze maakten bij het lezen van het boek.